Het gezin is een belangrijke bouwsteen van de Islam, en alle leden van een familie krijgen de nodige aandacht: ouders en kinderen, echtgenoten, vrienden en verwanten.
De ouders
De Edele Koran herinnert zijn lezers herhaaldelijk aan de plichten van de kinderen tegenover hun ouders, vooral op hun oude dag. God zegt in de Koran:
“En jullie Heer heeft bepaald dat jullie niets dan Hem alleen aanbidden en goedheid betrachten tegenover de ouders. Als een van de twee of beiden de ouderdom bereiken in jouw aanwezigheid, zeg dan nooit ‘foei’ tegen hen, snauw hen niet af en spreek tot hen een vriendelijk woord. En wees zachtmoedig voor beiden, en nederig en liefdevol, en zeg: ‘O mijn Heer, schenk hun Genade, zoals zij mij opvoedden toen ik klein was’.”
[Edele Koran 17:23-24]
Van de beide ouders krijgt de moeder het meest aanzien in de Islam. De Koran getuigt van de beproevingen van een moeder door te verkondigen:
“Zijn moeder heeft hem met moeite gedragen en hem met moeite gebaard. Zijn dragen en (de tijd tot) zijn spenen duurt dertig maanden, …” [Edele Koran 46:15]
Een van de overleveringen van de Profeet Muhammad (vrede en zegeningen zijn met hem) benadrukt dit eveneens:
Een Metgezel vroeg eens aan de Profeet ﷺ: “Wie verdient het meest dat ik hem goed behandel?” “Je moeder,” zei de Profeet ﷺ. “En wie dan?” “Je moeder,” antwoordde hij weer. “En wie daarna?” “Je moeder,” herhaalde hij. “En daarna?” “Je vader.”
Toch mag iemands gehoorzaamheid aan zijn ouders nooit zwaarder wegen dan zijn gehoorzaamheid aan God. Hij zegt:
“… maar indien zij jou dwingen om deelgenoten toe te kennen aan Mij, waarvan jij geen kennis hebt, gehoorzaam hen dan niet. Tot Mij is jullie terugkeer, daarna zal Ik jullie op de hoogte brengen van wat jullie plachten te doen.”
[Edele Koran 29:8]
De kinderen
De Islam raadt ouders bovendien aan om hun kinderen barmhartig, liefdevol en gelijkwaardig te behandelen. Bovendien moeten de ouders voorzien in een degelijke opleiding voor hun kinderen en moeten ze hen opvoeden tot moreel rechtschapen en verantwoordelijke leden van de samenleving. Profeet Muhammad ﷺ heeft gezegd dat het beste geschenk dat een vader zijn kind kan geven een goede opvoeding is. De Profeet ﷺ benadrukte ook heel sterk de goede behandeling van dochters en heeft het Paradijs als beloning beloofd aan ouders die hun dochter(s) grootbrengen. Tegelijk roept God in de Koran ook op tot gematigdheid:
“O jullie die geloven, laat jullie bezittingen en jullie kinderen jullie niet afleiden van het gedenken van Allah. En wie dat doet: zij zijn degenen die de verliezers zijn.” [Edele Koran 63:9]
Het belang van het huwelijk
Het huwelijk is een heilig sociaal contract tussen een man en een vrouw. Net als alle grote godsdiensten benadrukt de Islam het instituut van het huwelijk. God zegt in de Edele Koran:
“En het behoort tot Zijn Tekenen dat Hij van jullie eigen soort echtgenotes heeft geschapen, opdat jullie rust bij haar vinden, en Hij bracht tussen jullie liefde en barmhartigheid. Voorwaar, daarin zijn zeker Tekenen voor een volk dat nadenkt.”
[Edele Koran 30:21]
Bovendien beschrijft de Koran heel mooi de diepgang van de huwelijksrelatie door een metafoor te gebruiken waarin hij man en vrouw elkaars “gewaden” noemt.
“Zij zijn (als) kleding voor jullie en jullie zijn (als) kleding voor hen.”
[Edele Koran 2:187]
Bovendien heeft Profeet Muhammad ﷺ specifiek het huwelijk vermeld als een Soenna van hem en heeft hij het zelfs de helft van iemands geloof genoemd.
Homoseksualiteit
De verwijzingen naar het huwelijk in de Koran en in de uitspraken van de Profeet Muhammad ﷺ zijn onmiskenbaar heteroseksueel. Homoseksualiteit is in de Islam namelijk strikt verboden. De Koran vermeldt meermaals het verhaal van Lot (Loet, vrede zij met hem) en het gedrag van zijn volk wordt onfatsoenlijk, zwaar zondig, ontuchtig, kwaad en schandelijk genoemd. Hoewel moslims homo’s en lesbiënnes niet als mens discrimineren, verfoeien ze wel hun homoseksuele daden als iets wat ingaat tegen de grenzen die God van bij het begin der tijden heeft vastgelegd. In diezelfde zin blijven ook het orthodoxe Christendom en het Jodendom homoseksualiteit streng veroordelen.
De weg naar het huwelijk
Hoewel er in de Islam niet zoiets bestaat als afspraakjes en hoewel geslachtsverkeer voor het huwelijk verboden is, erkent de Islamitische opvatting van het huwelijk toch wel de noodzaak om de compatibiliteit van de toekomstige echtgenoten na te gaan. Zo hebben de Siddiqs bijvoorbeeld, toen ze hun dochter Sarah wilden uithuwelijken, ervoor gezorgd dat zij en de huwelijkskandidaat de kans kregen om onder gematigd toezicht met elkaar te praten vooraleer een beslissing te nemen. Eens ze verloofd waren, bleven ze in dialoog via telefoon en email.
De keuze van een huwelijkspartner gebeurt op verschillende manieren. Er zijn huwelijken, zoals dat van Sarah, die worden “gearrangeerd”. Andere personen vinden hun eigen partner doordat ze met elkaar in contact komen. Dat was het geval voor Muhammad Uthman en zijn vrouw Imane, die elkaar ontmoetten op de campus en elkaar sympathiek vonden. In al die gevallen ligt de focus op het eigenlijke doel, namelijk een huwelijk. Op die manier streeft de Islam ernaar om de geest van het huwelijk levendig te houden: een verbond, niet alleen tussen twee verschillende mensen, maar ook tussen hun verschillende standpunten, hun unieke achtergronden en zelfs hun ruimere familie. Het is een belofte om hun levens, die tot dan autonoom waren, met elkaar te verweven – hopelijk met succes – en om iets van zichzelf door te geven.
In tegenstelling tot wat men algemeen denkt, keurt de Islam gedwongen huwelijken af, ongeacht voor welk geslacht. Het huwelijk is zelfs onvolledig zonder de uitdrukkelijke instemming van zowel de bruid als de bruidegom. In de praktijk verwijst de term “gearrangeerd huwelijk” in de Islam naar het proces waarbij een derde partij twee families met huwbare kinderen met elkaar in contact brengt.
Huwelijken zijn feestelijke gebeurtenissen waarbij familie en vrienden worden betrokken en die, naargelang de cultuur, dagenlang kunnen duren. De essentie van het huwelijk ligt echter in het huwelijkscontract dat de bruid en bruidegom ondertekenen nadat ze in het bijzijn van twee getuigen mondeling hebben bevestigd met elkaar te willen trouwen. Deze ceremonie heet “Nikah” en verbindt de twee als man en vrouw. Een feest na dit huwelijk wordt “Walima” genoemd en wordt door de echtgenoot gegeven, zoals Profeet Muhammad ﷺ gewoon was het te doen.
Huwelijk: verwante onderwerpen
Eigenaardig genoeg blijft de gewoonte om de naam van een vrouw te veranderen in die van haar echtgenoot in veel moslimlanden bestaan. Amerikaanse moslimvrouwen behouden vaker hun eigen naam vanuit het inzicht dat ze, wie ze ook huwen, altijd eerst en vooral de dochter van hun vader zullen zijn. Ze halen dit idee uit de volgende woorden van de Profeet Muhammad ﷺ:
“Jullie zullen op de Dag der Opstanding worden geroepen bij jullie namen en de namen van jullie vaders…”
De vrouwen uit de tijd van de Profeet ﷺ, ook zijn eigen vrouwen, stonden allen bekend met de naam van hun vader, niet die van hun echtgenoot.
Bovendien mag de vrouw volgens de Islam haar eigen inkomen voor zich houden. De echtgenoot wordt namelijk geacht voor het onderhoud van het huis en de familie in te staan. In de realiteit hebben veel koppels echter gezamenlijke bankrekeningen en dragen ze gezamenlijk zorg voor het gezin. Scheiden is, hoewel ontmoedigd, een sociale realiteit die wordt aanvaard en die gelegaliseerd is. De vrouw of de man mag de nietigverklaring aanvragen. Dat houdt in dat er maandenlange onderhandelingen met bemiddelaars van beide zijden volgen, in de hoop de relatie te herstellen, alvorens er een uiteindelijke beslissing valt.
Polygamie
Aangezien slechts een minderheid van de moslims in polygamie leeft, is het verre van de norm. De Islam staat de mannen toe om tot vier vrouwen te huwen. Dit gebruik komt in sommige culturen meer voor dan in andere. Wanneer een man ervoor kiest om meer dan één vrouw te nemen, moet hij ze wel allemaal rechtvaardig behandelen.
De Koran verklaart: “… trouwt dan met de vrouwen die jullie aanstaan, twee, drie of vier. En als jullie vrezen hen niet rechtvaardig (te kunnen) verzorgen, dan één…”
[Edele Koran 4:3]
De erfenis doorgeven
Kinderen krijgen is vaak de natuurlijke volgende stap voor moslimparen, hoewel sommigen ervoor kiezen om enkele jaren te wachten vooraleer zwanger te worden, terwijl het voor anderen dan weer niet in slagen. Dat is voor mensen over de hele wereld zo. Het kiezen van een naam voor het kind kan een familie-aangelegenheid zijn, waarbij soms de grootouders worden betrokken. Andere koppels kiezen ervoor om de naam zelf te bepalen. Op de zevende dag na de geboorte brengt de familie een religieus offer en wordt het hoofdje van de baby geschoren. De geldwaarde van het gewicht van het haar in zilver wordt als aalmoes gegeven. Deze ceremonie, die “Aqieqa” wordt genoemd, mag ook worden verricht op de 14de, de 21ste, de 28ste (enzovoort) dag na de geboorte.
Ruimere familie
De Koran benadrukt herhaaldelijk hoe belangrijk het is om de “banden van de baarmoeder” te vrijwaren. Twee voorbeelden:
“En geef de verwanten hun recht … “ [Edele Koran 17:26]
“En aanbidt Allah en kent Hem in niets een deelgenoot toe, en wees goed voor de ouders en de verwanten …”
[Edele Koran 4:36]
Profeet Muhammad ﷺ heeft iets gelijkaardigs bevolen:
“Al wie gelooft in Allah en de Laatste Dag moet een goede relatie onderhouden met zijn verwanten.”
